UPI प्लॅटफॉर्मद्वारे देशातील डिजिटल व्यवहारांना गती मिळाली. आता भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) या दिशेने आणखी एक मोठे पाऊल उचलत आहे आणि शक्य तितक्या लवकर ULI हे नवीन डिजिटल प्लॅटफॉर्म लॉन्च करण्याची तयारी करत आहे. ज्याप्रमाणे UPI ने गेल्या दशकात ऑनलाइन आणि डिजिटल व्यवहारांना नवीन चालना दिली, त्याच प्रकारे ULI कर्ज आणि क्रेडिटचे काम सुलभ करेल. नवीन प्लॅटफॉर्म ULI आधार ई-केवायसी, राज्य सरकारच्या जमिनीच्या नोंदी, पॅन प्रमाणीकरण आणि खाते एकत्रकांसह विविध स्त्रोतांकडून डेटा समक्रमित करून क्रेडिट आणि कर्ज प्रक्रिया सुलभ आणि वेगवान करेल. विशेषत: लहान कर्जदारांना याचा फायदा होईल, कारण ULI त्यांच्या कर्ज घेण्याचा खर्च कमी करेल.
RBI गव्हर्नर यांनी केली घोषणा
RBI गव्हर्नर शक्तीकांत दास यांनी सोमवार दिनांक 26 ऑगस्ट 2024 रोजी युनिफाइड लेंडिंग इंटरफेस (ULI) लाँच करण्याची घोषणा केली. भारताच्या पत व्यवस्थेत क्रांतिकारी बदल घडवून आणण्याच्या दिशेने हे एक नवीन पाऊल आहे. लहान कर्जदारांसाठी क्रेडिट मूल्यांकन प्रक्रिया वेगवान आणि नियोजनपूर्ण करणे हे ULI आणण्यामागचे उद्दिष्ट आहे. चला तर मग जाणून घेऊ ULI म्हणजे नक्की काय?
ULI म्हणजे काय?
• युनिफाइड लेंडिंग इंटरफेस (ULI) एक सुलभ आणि कार्यक्षम क्रेडिट वातावरण तयार करण्यासाठी डिझाइन केले गेले आहे.
• हे ओपन ॲप्लिकेशन प्रोग्रामिंग इंटरफेस (APIs) सह ओपन आर्किटेक्चर समाकलित करते, विविध वित्तीय संस्थांना ‘प्लग अँड प्ले’ मॉडेलमध्ये सहजपणे कनेक्ट होऊ देते.
• ही प्रणाली क्रेडिट प्रक्रिया सुलभ करेल आणि लहान कर्जदारांसाठी क्रेडिट प्रक्रिया वेळ कमी करेल.
हे कसे चालेल?
• ULI प्लॅटफॉर्म आधार, ई-केवायसी, राज्य सरकारच्या जमिनीच्या नोंदी, पॅन प्रमाणीकरण आणि खाते एकत्रित करणाऱ्यांसह विविध स्त्रोतांकडून डेटा एकत्रित करेल.
• दास म्हणाले की युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस (UPI) नॅशनल पेमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) ने एप्रिल 2016 मध्ये लॉन्च केले होते.
• त्याचप्रमाणे, गेल्या वर्षी रिझर्व्ह बँकेने फ्रिक्शनलेस क्रेडिटसाठी तांत्रिक प्लॅटफॉर्मचा पायलट लॉन्च केला आहे ज्याला ULI म्हटले जाईल. इतकेच काय तर ऑगस्ट 2023 मध्ये प्रायोगिक टप्प्यात किसान क्रेडिट कार्ड कर्ज, डेअरी कर्ज, MSME कर्ज, वैयक्तिक कर्ज आणि गृह कर्ज यावर लक्ष केंद्रित करण्यात आले होते.
• दुग्ध सहकारी संस्थांकडून दूध काढण्याचा डेटा आणि घर किंवा मालमत्ता शोध डेटा यासारख्या सेवांशी देखील ते जोडले जाईल.
ULI चे फायदे जाणून घ्या
· ULI क्रेडिट मूल्यांकन प्रक्रियेत लागणारा वेळ कमी करेल म्हणजे कार्ड स्वाइप न करता आणि एकाधिक स्त्रोतांकडून डेटा एकत्रित न करता याचा वापर करुन आर्थिक व्यवहार करता येणार आहेत.
· वापरकर्त्याच्या डेटाची गोपनीयता राखताना सिस्टम संमतीच्या आधारावर कार्य करेल.
· अनेक तंत्रज्ञान एकत्रित करण्यात येणाऱ्या अडचणी कमी होतील.
भारताचा डिजिटल अर्थप्रक्रियेचा प्रवास अधिक वेगाने करण्यासाठी अशा तंत्रज्ञानपूर्वक प्रगतीची आवश्यकता होती. RBI गव्हर्नर म्हणाले की डिजिटल पब्लिक इन्फ्रास्ट्रक्चर (DPI) आणि AI चे संयोजन डिजिटल बुद्धिमत्तेच्या नवीन युगाची सुरुवात करेल. वित्तीय संस्थांना प्रगत साधने, उत्तम जोखीम व्यवस्थापन यामध्ये नागरिकांचा फायदाच होईल.
